zaterdag 2 februari 2019

Basis | De basis bij schilderen wordt gevormd door bindmiddel en pigment

Tekenen en schilderen | Basis


De basis bij schilderen wordt gevormd door bindmiddel en pigment


Bindmiddel, het houvast van verf

In de schilderkunst vormt de basis het fundament van elk kunstwerk. De term "basis" verwijst naar het mengsel van een bindmiddel en pigment, dat samen de verf vormt die op een oppervlak wordt aangebracht. Dit werken met een basis is een doorslaggevend concept in de wereld van de schilderkunst. Het vormt in feite de kern van het tot stand komen van een kunstwerk. Zonder de juiste combinatie van bindmiddel en pigment zou verf niet goed aan het oppervlak hechten, geen kleur hebben en de kunstenaar niet de gewenste textuur en consistentie bieden.  

Het bindmiddel in verf is het materiaal dat de pigmentdeeltjes bij elkaar houdt en zorgt voor hechting aan de drager (De drager is het oppervlak waarop geschilderd wordt). Bindmiddelen kunnen variëren van natuurlijke stoffen tot synthetische materialen. De keuze van het bindmiddel bepaalt voor het grootste deel de eigenschappen van de verf. Enkele veelgebruikte bindmiddelen in de beeldende kunst zijn olie, acrylpolymeren, gom en ei. Elk bindmiddel geeft specifieke eigenschappen aan de verf. Denk bij die eigenschappen aan  zoals droogtijd, glans, transparantie en duurzaamheid.

Bij olieverf bijvoorbeeld wordt lijnolie vaak gebruikt als het bindmiddel. Lijnolie droogt vrij langzaam, wat de kunstenaar meer tijd geeft om kleuren te mengen en rustig te werken met verschillende lagen. Aan de andere kant heeft acrylverf, dat acrylpolymeer als bindmiddel gebruikt, de eigenschap zeer snel te drogen, waardoor het geschikt is voor kunstenaars die sneller willen werken en gelaagde technieken willen gebruiken. Bij plein air schilderen in de zon kan de droogsnelheid wel eens te groot worden waardoor werken met acryl knap lastig wordt. 

Het bindmiddel zorgt er ook voor dat de verf een bepaalde consistentie krijgt, waardoor het op een gecontroleerde manier kan worden aangebracht. De viskeuze aard van sommige bindmiddelen, zoals harsen, kan zorgen voor een dikke, impasto-achtige textuur, terwijl dunne bindmiddelen, zoals watergedragen polymeren, een soepelere verf opleveren die zich gelijkmatig over het oppervlak verspreidt.

Pigment, de kleur van de kunst

Pigment is het tweede essentiële onderdeel van de basis in schilderen. Pigmenten zijn fijne poeders die verantwoordelijk zijn voor de kleur van de verf. Ze worden gewonnen uit natuurlijke bronnen zoals mineralen, planten of zelfs dieren, maar tegenwoordig zijn veel pigmenten synthetisch, wat zorgt voor meer consistentie en duurzaamheid. Sommige natuurlijke pigmenten verkleuren erg snel. 

De kwaliteit van het pigment heeft een directe invloed op de intensiteit en helderheid van de kleuren in een schilderij. Hogere concentraties pigment zorgen voor verzadigde, levendige kleuren, terwijl lagere concentraties meer transparantie en subtiele tinten kunnen opleveren. Kunstenaars spelen vaak met de verhouding van pigment tot bindmiddel om bepaalde effecten te creëren, zoals het creëren van doorzichtige lagen of het accentueren van felle, ondoorzichtige kleurblokken.

Pigmenten hebben ook invloed op hoe de verf zich gedraagt in verschillende lichtomstandigheden. Sommige pigmenten zijn lichtgevoelig en kunnen na verloop van tijd vervagen, terwijl andere een uitstekende lichtechtheid hebben en hun kleurintensiteit behouden, zelfs na jaren van blootstelling aan licht.

De combinatie van bindmiddel en pigment

De combinatie van bindmiddel en pigment is een centraal onderdeel om verf te creëren die zowel werkbaar is als esthetisch bevredigend. Dit mengsel bepaalt hoe de verf zich gedraagt tijdens het schilderproces en hoe het er uiteindelijk uitziet op de drager. Het bindmiddel zorgt ervoor dat het pigment aan het oppervlak hecht, terwijl het pigment de verf zijn kleur en dekking geeft.

Verschillende verftypes, zoals olieverf, acrylverf, tempera en aquarel, hebben elk hun eigen unieke combinatie van bindmiddel en pigment. Olieverf, bijvoorbeeld, gebruikt olie als bindmiddel, wat zorgt voor een rijke, glanzende afwerking en diepe kleuren. Aquarelverf daarentegen gebruikt Arabische gom als bindmiddel, wat resulteert in transparante kleuren en een lichte, delicate uitstraling.

Het mengen van bindmiddel en pigment is een proces dat de kunstenaar veel controle biedt over het uiteindelijke effect van zijn schilderij. Door te experimenteren met de verhoudingen en typen van bindmiddel en pigment, kan een kunstenaar een groot aantal visuele effecten creëren, van subtiele kleurovergangen tot uitdrukken van je emoties tot lekker stevig textuurrijke penseelstreken.

Samenvattend


De basis van schilderkunst, bestaande uit de combinatie van een bindmiddel en pigment, is de fundering waarop elk schilderij is gebouwd. Het bindmiddel zorgt voor de hechting en structuur van de verf, terwijl het pigment de kleur en visuele kracht levert. Samen vormen deze elementen het medium waarmee kunstenaars hun visie en creativiteit tot leven kunnen brengen. Door de juiste materialen en verhoudingen te kiezen, kunnen kunstenaars variëren in stijl, techniek en uitdrukken van je emoties, wat de veelzijdigheid en rijkdom van de schilderkunst onderstreept.


Zie verder ook bij Drager.



En nu verder....