dinsdag 5 februari 2019

Aquarelleren | Men deed het al aan aquarelleren in een ver verleden

Tekenen en schilderen | Aquarelleren 


Men deed het al aan aquarelleren in een ver verleden 


En aquarelleren heeft beslist nog een grote toekomst

 

 

Onze  eerste kennismaking met waterverf op de kleuterschool

Velen van ons zijn zich echt bewust geworden van het op een goede manier werken met aquarelverf op de kleuterschool. Of mogelijk in de eerste klassen van de basisschool. Als leerling moest je leren om om te kunnen gaan met diverse materialen. Daarvan was aquarelverf er eentje van. Tegelijkertijd werd met krijt, tekenstiften en kleurige gummetjes gewerkt. 

Onze kinderjaren werden verrijkt door het maken van levendige kleuren en beelden. Naast al deze ervaringen uit onze jeugd, heeft het aquarelleren in het algemeen al een kleurrijke geschiedenis die we in dit artikel eventjes gaan bekijken.

Aquarelleren verleden en toekomst

Aquarel is het samenwerken van verf en water

Aquarel is zowel een materiaal als een techniek: als materiaal wordt het gebruikt om in diverse stijlen verschillende onderwerpen, zoals portretten en landschappen, te schilderen. Als techniek is het vroeger veel toegepast om met het materiaal een kunstwerk te scheppen. En dat maken van die kunstwerken gebeurt nog steeds.

Zoals de naam als zegt – aqua betekent in het Latijn water – kun je er zonder water niet mee werken. Verf en water gaan nauw samen om de techniek te onderwijzen en te leren.

De oertijd kende al een soort waterverf

Het gebruik van waterverf in de samenleving gaat al terug tot de oertijd. Hier zijn bewijzen van het gebruik van waterverf gevonden in de rotsschilderingen in grotten in Europa. Deze tekeningen zijn al meer dan 32.000 jaar oud en zijn niet slechts fraaie decoraties van de wanden van de grotten, maar ze schetsen ook een goed beeld van het leven van de bewoners in die tijd. Historici konden door middel van de rotsschilderingen een studie doen naar het leven en de mysteries van de toenmalige bewoners. 
Ook de Egyptenaren hebben er enkele duizenden jaren geleden hun leven en geschiedenis mee in beeld gebracht.

De doorbraak in de Renaissance 

Een grote doorbraak van werken met waterverf  kwam tijdens de Renaissance. Dat was op het moment dat Albrecht Dürer in de 15de en 16de eeuw de waterverftechniek toepaste bij het schilderen van botanische voorstellingen en de dieren in het landschap. Dürer wordt dan ook door velen beschouwd als één van de voorlopers in het schilderen met waterverf. De kunstvorm gaf ook de aanzet tot het oprichten van een school in Duitsland, waar het schilderen in aquarel werd onderwezen. De school werd geleid door Hans Bol, die in de periode van Dürers renaissance ook bekend stond als een aquarelschilder.

Ook toepassing van waterverf in de Barok

In de periode van de Barok werd de aquareltechniek onderwezen aan schilders die op de ezel schetsen maakten. En cartoons tekenden. Het hoogtepunt bereikte de techniek in de 19de eeuw, toen waterverftechniek werd toegepast voor het schilderen van dieren en van botanische voorstellingen. 
Het medium leent zich ook nu nog steeds om deze onderwerpen weer te geven in wetenschappelijke en museale publicaties.

Overigens was het niet alleen maar het vasteland van Europa waar de aquareltechniek werd geadopteerd. Dat gebeurde in de 18de eeuw ook in Engeland, waar hij breed werd toegepast door de aristocratie en elite. Aquarel was de kunst van de bovenklasse in de Engelse samenleving. Aquarel werd beschouwd als een goede vorm van onderwijs aan vrouwen in de samenleving.

Aquarel had veel praktische toepassingen

Aquarel bleek ook goed te passen bij verschillende beroepsbeoefenaren in de samenleving, zoals cartografen, architecten en ingenieurs. Zij gebruikten de aquarel om terreinvormen te verbeelden en andere geologische zaken en de openbare ruimte te laten zien. 

Aquarel schiep kansen voor de ontwikkeling van het beroep van topograaf. Aquarellen werden ook steeds meer gebruikt ter illustratie van publicaties en manuscripten, waardoor de techniek steeds meer tot bloei kwam. Pas in de 19de eeuw werd aquarel bekend in Amerika. Van daar uit verspreidde de aquareltechniek zich verder over de omliggende landen.


Betere materialen zorgden voor een zegetocht in de kunst

Vanuit vooral een combinatie van synthetische of natuurlijke kleurstoffen, bindmiddelen zoals Arabische gom, hulpstoffen en water als oplosmiddel, begon de opmars van het aquarel. 

Hoewel je de indruk kunt hebben dat aquarel een eenvoudige techniek is, heeft aquarel zich ontwikkeld tot een kunstvorm die een verandering in de kunstgeschiedenis teweeg heeft gebracht. Over de gehele wereld heeft de populaire aquareltechniek zich verspreid. Het aquarel heeft de wereld in het verleden en heden kleur gegeven en zal dat ook in de toekomst doen.